Samsun’da Kültürel Mirasın Canlandırılması: Zembil ve Selep Geleneğiyle Geçmişten Günümüze Yolculuk
Samsun, sadece doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda zengin kültürel mirasıyla da dikkat çekiyor. Özellikle Kültür Yolu Festivali kapsamında, şehrin geleneksel el sanatlarından biri olan zembil geleneği yeniden hayat buluyor. Bu gelenek, nesilden nesile aktarılan el emeği ve kültürel değerlerin en güzel örneklerinden biri olarak öne çıkıyor. Samsun Kent Müzesi'nde düzenlenen etkinliklerde, usta öğretici Nuran Güngör’ün önderliğinde zembil yapımını uygulamalı olarak öğrenen vatandaşlar, hem geçmişin izlerini taşıyan bu el sanatını tanımış oluyor hem de geleneksel üretim tekniklerini yakından deneyimleme fırsatı yakalıyorlar.
Geleneksel Zembil Üretiminde Modern Dokunuşlar
Geleneksel zembil, mısır yeleği ve kındıra adı verilen doğal malzemelerin özenle hazırlanmasıyla ortaya çıkar. Ancak günümüzde bu el sanatını yaşatmak ve daha geniş kitlelere ulaştırmak amacıyla, usta öğretici Nuran Güngör, geleneksel formun dışına çıkarak modern ve şık ürünler tasarlamaya başladı. Plaj çantaları, küçük dekoratif objeler ve mumluklar gibi çeşitli ürünler, hem geleneksel zembilin ruhunu yansıtarak hem de çağdaş yaşamın ihtiyaçlarına uygun hale getirilerek üretime dahil edildi. Ayrıca, yöresel lezzetlerin sunumunda kullanılan kutuların içine zembil motifleri eklenerek, el sanatları ve yöresel tatların bütünleştiği özgün ürünler ortaya konuyor. Bu sayede, hem el sanatlarının yaşatılması hem de bölgenin gastronomik ve kültürel zenginliklerinin tanıtımı sağlanıyor.
Zembil Geleneğinin Tarihsel ve Kültürel Önemi
Zembil, yaklaşık 300 yıl öncesine dayanan köklü bir gelenektir. O dönemde, poşetlerin ve plastiklerin henüz kullanılmadığı zamanlarda, pazara ürün taşımak, çamaşır ve çorap gibi günlük ihtiyaçları taşımak için sıklıkla tercih edilirdi. Bu el yapımı sepetler, dayanıklı ve kullanışlı olmalarının yanı sıra, bölgenin doğal malzemeleriyle yapılan özgün tasarımlarıyla da dikkat çekiyor. Kındıra ve mısır yeleği kullanılarak hazırlanan zembiller, hem taşıma aracı hem de günlük yaşamın vazgeçilmez parçası olmuş. Ayrıca, bu ürünler kültürel mirasın bir parçası olarak, bölgedeki yaşam biçimini ve el sanatlarının gelişimini gözler önüne seriyor.
Selep ve Zembil Geleneğinin Birleşimiyle Yeni Nesil Fikirler
Son yıllarda, geleneksel el sanatlarına yeni bir bakış açısı getiren Nuran Güngör ve ekibi, 600 yıllık selep sepet geleneği ile zembil sanatını bir araya getirerek, yeni nesil projeler geliştirdi. Ramazan aylarında, çocukların kandillerle ev ev dolaşıp şeker aldığı gelenek sırasında, şeker kutuları da zembil motifleriyle süslenerek yeni bir anlam kazandı. Bu kutular, çocukların ev ziyaretlerinde kullanılırken, aynı zamanda geleneksel el sanatlarının yaşatılmasına katkı sağlıyor. Böylece, geçmişteki yaşam biçimleri ve gelenekler, günümüzün modern yaşamına uyarlanarak, hem çocuklar hem de yetişkinler için anlamlı birer hatıra ve kültürel miras haline geliyor.
Geleceğe Yönelik Adımlar ve Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliği
Gelecek nesillere aktarılması adına, bu geleneksel el sanatlarının eğitim programları ve atölyeler aracılığıyla yaygınlaştırılması büyük önem taşıyor. Nuran Güngör ve ekibi, düzenli olarak kurslar ve etkinlikler düzenleyerek, gençlerin ve çocukların da bu değerleri öğrenmesini sağlıyor. Ayrıca, zembil ve selep üretimiyle ilgili geleneksel tekniklerin modern tasarımlarla birleştiği ürünler, hem yerel ekonomiye katkı sağlıyor hem de kültürel mirasın sürdürülebilirliğine önemli bir katkı sunuyor. Bu sayede, geçmişin zenginlikleri günümüzün ve geleceğin yaşam biçimine entegre edilerek, kültürel kimliğin güçlendirilmesi hedefleniyor.